“Qarabağ münaqişəsi üzrə çərçivə razılaşması aktivləşdirilməlidir”
ABŞ-ın Azərbaycandakı keçmiş səfiri, Minsk qrupunun keçmiş amerikalı həmsədri Metyu Brayza Rusiya mediasına müsahibəsində Sergey Lavrovun Bakı səfərini və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesində yaranmış situasiyanı şərh edib.(Admiral.az)
– Rusiya xarici işlər nazirinin Azərbaycan paytaxtına səfəri Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizama salınmasına nə dərəcədə imkan yaradacaq?
– Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Azərbaycana, yaxud Ermənistana istənilən səfəri Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Bildiyim qədər öz təcrübəsinə görə, Lavrov həmişə bu prosesin diqqətli iştirakçısı olub. Hansı ki, həmişə ön plana Rusiyanın strateji maraqlarını çəkib, lakin eyni zamanda, münaqişənin həllinə imkan yaratmağa çalışıb.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev hesab edir ki, münaqişənin həlli üçün indiyə kimi heç vaxt olmamış aktiv dövr başlayıb. Prezident İlham Əliyev anlayır ki, aprel döyüşlərindən sonra bütün tərəflər münaqişə üzrə çərçivə razılaşmasının müzakirəsini təcili aktivləşdirməyə ehtiyac olduğunu dərk ediblər. Mən bu bəyanatı belə şərh edirəm. Çərçivə razılaşması üzərində iş başa çatdırılandan sonra bu, Azərbaycan və Ermənistan arasında son sülh müqaviləsinin əsas prinsiplərini müəyyən edəcək.
– Tezliklə bu istiqamətdə aktivlik gözləmək mümkündür?
– Buna nail olmaq üçün uzun yol lazımdır. Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri Madrid və ya Kazan prinsiplərindən hansının çərçivə razılaşmasının əsasını təşkil edəcəyini həll etməlidir. Madrid sənədinə görə, Qarabağa “müvəqqəti hüquqi status” verilməsinə əvəz olaraq, ətrafdakı yeddi rayon Azərbaycana qaytarılacaq. Qarabağın hüquqi statusunu və Ermənistanla Qarabağı birləşdirən Laçın dəhlizinin taleyini müəyyənləşdirmək üçün gələcəkdə səsvermə keçiriləcək. Kazan prinsipləri isə yalnız Dağlıq Qarabağ ətrafındakı yeddi rayondan beşinin Azərbaycana qaytarılmasını nəzərdə tutur.
Beş, yaxud yeddi rayonun Azərbaycana qaytarılmasından sonra ehtimal ki, atəşkəs sazişinin möhkəmləndirilməsi tələb olunacaq. Bu, bir müddət belə davam edəcək. Buna görə də hesab edirəm ki, Lavrovun Bakı səfəri qaytarılacaq rayonların sayının həll edilməsi yox, atəşkəs haqda sazişin reallaşdırılması üzrə praktiki addım idi.
– Sizcə, hansı variant daha real görünür?
– Hesab edirəm ki, Dağlıq Qarabağ və Ermənistan arasında tranzitin əvəzi olaraq Qarabağ ətrafındakı bəzi ərazilərin qaytarılması Azərbaycana irəliləməyə kömək edər və daha sonra Madrid sənədinin digər şərtləri müzakirə olunardı. Mümkündür ki, Azərbaycan xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov “Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ətrafında danışıqlar prosesi ardıcıl olmalıdır” deyəndə məhz bunu nəzərdə tuturdu. Bu yanaşma Azərbaycan üçün lap əvvəldən prioritet olub. Lakin o vaxt məhz bu şərtlər Ermənistanın sabiq prezidenti Levon Ter-Petrosyanın istefasına səbəb oldu.
yk news tv
