Azərbaycan kinosunun ƏCNƏBİ QƏHRƏMANLARI – “Tərlan”ı oynayan erməni aktyor
Azərbaycan tamaşaçılarının uzun illərdir sevə-sevə baxdığı bir sıra milli filmlərin əsas obrazlarını əcnəbi aktyor və aktrisalar canlandırıblar. Bəzilərimiz onları filmdəki qəhrəmanların adı ilə tanıyırıq, gerçəkdə isə kim olmalarından xəbərsizik. Hətta həmin aktyor və ya aktrisanı azərbaycanlı hesab edənlər də az deyil.
”Onu bağışlamaq olarmı?” filmi Azərbaycan kino tarixində özünəməxsus yeri və rolu olan ekran əsəridir.
Rejissor Rza Təhmasibin 1959-cu ildə çəkdiyi filmdə cinayət axtarışı əməkdaşlarının və ictimai asayişin keşiyində duran milis işçilərinin mürəkkəb və çətin işlərindən danışılır. Süjetin əsasını isə qatı cinayətkarın təsiri altına düşmüş gənc Tərlanın dramatik taleyi təşkil edir.
Yəqin ki, Azərbaycan tamaşaçılarının əksəriyyəti filmin baş qəhrəmanı Tərlanı hansı aktyorun oynadığı barədə müfəssəl məlumata malik deyil. Elə isə tanış olun: Tərlan rolunun ifaçısı erməni aktyoru Qurgen Tonuntsdur. Filmdə erməni aktyorun canlandırdığı Tərlan obrazını məşhur aktyorumuz Həsənağa Salayev səsləndirib. Yeri gəlmişkən, Həsənağa Salayevin özü də bu filmdə kapitan Qüdrət rolunda oynayır.
Bəs Qurgen Tonunts kim olub?
Qurgen Ovanesoviç Tonunts tanınmış erməni mənşəli sovet kinoaktyorudur. 1922-ci il sentyabrın 2-də Tbilisidə anadan olub.
1938-1941-ci illərdə Murmansk gəmiçilik məktəbində oxuyub. Tonunts paralel olaraq yerli teatr studiyasında çalışıb. 1941-ci ildə könüllü olaraq cəbhəyə yollanıb. Hərbi xidmətini Şimal donanmasındakı SKR-19 mühafizə gəmisində (“Semyon Dejnev adına buzqıran paraxod) keçib. 1942-ci il avqustun 27-də Dikson limanında alman ağır kreyseri “Admiral Şeer”lə döyüşdə iştirak edən Qurgen Tonunts yaralanıb.
Onun kino debütü 1947-ci ildə baş tutur. Həmin il erməni aktyor Sergey Gerasimov adına Ümumrusiya Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun rejissorluq fakültəsinə daxil olur və Lev Kuleşovun qrupunda təhsil alır. Təhsilini 1952-ci ildə başa vurur.
1952-1956- cı illərdə Qazaxıstanın Kustanay vilayətinin Dram Teatrında aktyor və rejissor kimi fəaliyyət göstərib. 1957-ci ildən Moskvada kinoaktyorlar üçün təşkil edilən teatr studiyasında aktyorluq edib.
1957-ci ildə ilk dəfə “Şəxsən tanış olan” filmində “Kamo” rolu Qergen Tonuntsa məşhurluq gətirir. Filmdə o, erməni inqilabçı Kamo obrazını canlandırır.
Tonunts məktəbdən sonra Murmansk Ali Dənizçilik məktəbinə gətirir. Dəfələrlə o, çətin şimal səfərlərində, “Sedov” paroxodunun buzlardan azad olunmasında iştirak edib və Dikson, Şpiçbergen, Frans-İosif torpağı adalarında, Kolımada olub. Böyük Vətən Müharibəsi zamanı Tonunç hərbi əməliyyatlarda, o cümlədən “Dejnev” buzqıran paraxodunun heyətində ağır alman kreyseri “Admiral Şeer”lə toqquşmasında iştirak edir. Bir neçə qəfil hərbi əməliyyatların keçirilməsinə rəhbərlik edib.
Müharibədən sonra Qurgen Tonunts Gerasimov adına Ümumrusiya Kinematoqrafiya institutuna gəlir. Lev Kuleşovun qrupunda rejissorluq, Belokurovanın qrupunda isə aktyorluq dərsləri alan Qurgen aktyorluğa başlayır.
Onu 1959-cu ildə ”Azərbaycanfilm”də çəkilən “Onu bağışlamaq olarmı?” filminə çağıraraq baş rola çəkirlər. Bu, sovet ideologiyasının diqtəsi idi, Azərbaycan filmlərinə digər respublikalardan olan aktyorlardan da kimsə çəkilməliydi.
Qurgen Tonunç 1997-ci il sentyabrın 21-də Moskvada vəfat edib. Aktyor Troekurov qəbirstanlığında dəfn olunub.
Erməni aktyorun teatr rollarına gəldikdə Voyniçin “Ovod” əsərində Panşin, İvan Turgenevin “Dvoryan Yuvası”nda Panşin, Evgeni Şeremet “Kənardakı ev”, “On ikinci gecə” əsərində “Ser Tobi”, Ostrovskinin “Personal iş” əsərində Poludin rollarını ifa edib. Qurgen Tonunç Yakutiya MSSR-nın əməkdar artisti (1961), Ermənistan SSR-nin (1967) və Rusiya Federasiyasının (1993) xalq artistidir. (modern.az)
yk news tv
