Zıkkımın kökü
Hər yay tətilində kəndə nənəmgilə gedərdik. Kəndin kəndarına ayaq basanda xüsusi bir yaşıllıq qoxusunu çəkərdik nəfəsimizə. Axsam babam qoyun-quzunu qarşılayar, bostandan gətirdiyi qarpız-yemişi kəsər, xoşbəxtcəsinə yeyib-içib yarardıq. Babam rayonun vəzifəli şəxslərindən idi. Amma kənddən rayona köçməmişdi. Onun üçün rayonun asfalt deyil, kəndin tozlu-torpaqlı yollarına ayaq basmaq daha dəyərliydi. O, tutduğu yüksək vəzifəyə baxmayaraq, bağçasında əkib-becərməkdən zövq alardı.
İnsanların içində, onların dərdinin içindəydi.
Əslində o zaman kəndlinin elə bir dərdi də yox idi. Əkib-becərər, heyvandarlıqla məşğul olardılar. Bol məhsullarını satmazdılar. Şəhərdə olan qohumlarına kəndin meyvə-tərəvəzindən, yağından, qaymağından pay da göndərərdilər. Paytaxtdan da kəndə "Nağıl", "Abşeron" tortu pay gələrdi. Hətta paytaxta çörək növbəsi olanda, ət, yağ talonla alınanda kəndli bunu hiss etmirdi. Əksinə, paytaxtdakı yaxınına dəstək çıxmağa çalışırdı.
O zaman nə kəndli, nə də şəhərli dollarla tanış olmuşdu. Kəndlinin şəhərdə yaşamağa marağı yox idi, o zaman torpaqlar işğal edilməmişdi. Kəndlilər soğanını da əkərdi, turpunu da. Onların başında turp əkilməyən zamanlar idi…
Sonra hər şey dəyişdi. Kənddə həyat bitdi sanki. Əkilənlər, biçilənlər işə yaramadı. Çünkü bazarları xaricdən alınan meyvə-tərəvəz doldurdu. Kəndlinin əkdiyi kartof-soğan qapısənda çürüdü, məhv oldu. Kəndlinin bazarın bağlayanlar kim idi? Ölkədə 1 milyondan çox məcburi köçkün oldu. İşsizlik artdı.
Bunları niyə yazıram? Çox hörmət etdiyim Aqil Abbasın müsahibəsini oxudum. Ona nəsə yazmaq bəlkə mənim həddim deyil. O yazanda mən uşaqdım falan-filan… Amma sayın yazarımız, millət vəkilimiz, siz yazar olmağa başlayanda mən öz yurdumdaydım. Alnımda böyük hərflərlə “qaçqın” kəlməsi yazımamışdı. O üzdən sizə bir vətəndaş kimi acizanə yazıram. Deyirsiniz ki, qaçqınlar çörəkpulu alır, işıq, qaz pulu ödəmir… Yəni kefdədilər, başqa nə istəyirlər?
Adı üstündə qaçqın. O, 18 manat çörəkpulu alan məcburi köçkünün, yurdu vardı, evi vardı, bağı-bağçası vardı, qapısında mal-qarası vardı. Onun əvəzinə aldığı 18 manat çörəkpulu, 30 manat qaz, işıq pulumu gözə çox görsəndi? Sizi hər zaman dəli-dolu, sözünün əri insan kimi tanımışıq. Sizi bizdən biri bilmişik. Kaşki müdafiə şəklinizi fərqli seçsəydiniz və çörək savaşında olan insanları çörəkpuluyla vurmasaydınız…
Gəlin belə danışaq, qaçqınlara torpaqların, evlərin, o qaplarındakı mal-qarasını, bağını-bağatını geri alaq, onlar öz çörəkpullarını qazanar. Bu gün aldıqları o iki çörəyin pulu zıkkım olub boğazlarına taxılmaz.
Əslində, bu cür düşünən tək siz deyilsiniz. Siz formalaşmış fikri ifadə etmisiniz… Yazının başında babamdan misal çəkmişdim. Mənim 30 il rayon katibi işləyən babam sizin dediyiniz o çörəkpuluna möhtac öldü. Çünkü onun nə bağı qaldı, nə soğan əkəcəyi bağçası. Əminəm, o yaşadığı kənd həyatına qurban verərdi işıqpulun da, çörəkpulun da. İndi onun işsiz övladları aldıqları çörəkpuluna möhtac qalmazdılar.
Sizin 18 manat çörəkpuluna ehtiyacınız yoxdu. Deyirsiniz ki, dövlət köçkünlərə ev verib. Dövlət bunu etməyə borcludur. Köçkünlərin evi yoxmuydu? O evlərin əvəzinə verilən iki otaq çoxmu oldu? Bu arada, mənim gəncliyim uçuq-sökük yataqxana köşələrində keçdi. Buz kimi yataqxana divarlarında qışı evdə paltoyla oturduq. Bu arada mənim ailəm hələ də yataqxanadadır. 23 ildi ömrümüz qaralır burda. Sizin dediyiniz kimi bizi evlə şərəfləndirməyiblər. Sizi demirəm, hansısa bir məmur, millət vəkili iki gün bizim evdə yaşaya və məmnun qala bilər?
İstəyən varsa, biz yataqxanamızda onu qonaq edə bilərik. Biz sizə güvənmişdik, nə olur-olsun, siz söz adamısız. O beşilliklər bitər, söz qalar. Sözünüzlə əzməyin bizi. Bu arada dediniz ki, Amerikada da işsizlik var. Amma biz Amerika kəşf etməyək. Biz önümüzə və özümüzə baxaq… Yediyimiz zıkkımın kökü olub bizi boğmasın…
Məhsəti Şərif
yk news tv
